Funkcjonujący w Polsce od 1 maja 2004 r. (w UE od 1993 r.) system INTRASTAT jest systemem statystyki obrotów handlowych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
System ten jest narzędziem do przekazywania przez przedsiębiorców w kraju członkowskim UE informacji o dokonanych przywozach albo wywozach towarów do innych krajów należących do Wspólnoty.
Ponadto system INTRASTAT służy do gromadzenia tych danych przez upoważnione do tego organy państwowe, ich kontroli, przetwarzania oraz udostępniania innym uprawnionym podmiotom. Zebrane w ten sposób informacje są następnie porównywane z informacjami zadeklarowanymi przez te same osoby w podatkowych deklaracjach VAT.
W Polsce za gromadzenie, przetwarzanie, kontrolowanie i przekazywanie danych odpowiedzialna jest Polska Administracja Celna. Głównym partnerem Polskiej Administracji Celnej w zakresie metodologii systemu INTRASTAT i odbiorcą danych jest Główny Urząd Statystyczny.
W państwach członkowskich Unii Europejskiej, w ramach statystyki międzynarodowego handlu towarami funkcjonują dwa systemy:
Zgłoszeniu do systemu INTRASTAT podlega fizyczny przepływ towarów wspólnotowych z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego (np. towary wspólnotowe, które są wysyłane z Niemiec bezpośrednio do Polski, muszą być zgłoszone do systemu INTRASTAT w obu tych krajach).
Przepływ towarów z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego jest traktowany jako obrót handlowy będący przedmiotem zainteresowania dla systemu INTRASTAT także wówczas, gdy towary przekraczają granice zewnętrzne Unii Europejskiej (np. towary, które są wysyłane z Niemiec
do Włoch i przekraczają - bez przepakowania i rozładunku - granice Szwajcarii, muszą być zgłoszone do systemu INTRASTAT w Niemczech i we Włoszech).
Każdy wewnątrzwspólnotowy przepływ towaru jest rejestrowany, jako:
Obowiązek przekazywania informacji o dokonanych przywozach i wywozach towarów między Polską a innymi krajami Unii Europejskiej ciąży na tych przedsiębiorcach, którzy osiągnęli pewne ustalone na dany rok sprawozdawczy (kalendarzowy) i ogłoszone w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie badań statystycznych statystyki publicznej, wartości w ramach tych obrotów.
Wartości te to tzw. progi statystyczne. Progi statystyczne są ustalone odrębnie dla przywozu i odrębnie dla wywozu towarów. Są one publikowane z odpowiednim wyprzedzeniem tak, aby każdy podmiot mógł stwierdzić, czy i w jakim zakresie podlega obowiązkowi składania deklaracji INTRASTAT.
Pierwsza grupa progów to tzw. progi podstawowe (dawne progi asymilacji). Są to konkretne wartości rocznych obrotów towarowych określone odrębnie dla transakcji przywozowych i wywozowych. Osoba, której wartość przywozu lub wywozu w ramach Wspólnoty w danym roku przekroczy wartość ustaloną dla odpowiedniego progu podstawowego, będzie zobowiązana do przekazywania informacji o tych obrotach.
W sytuacji, gdy zostanie przekroczony próg podstawowy np. w przywozie, a nie zostanie jeszcze przekroczony próg podstawowy w wywozie, obowiązek dokonywania zgłoszenia INTRASTAT wystąpi wyłącznie w przywozie.
Kolejnymi progami statystycznymi, które są stosowane w Polsce, są tzw. progi szczegółowe (dawne progi specyficzne). Również w tym przypadku określone są dwa progi - dla przywozu i wywozu. Wartość ustalona dla tych progów jest wyższa aniżeli wartość ustalona dla progów podstawowych. W praktyce osoby osiągające znaczne wartości obrotów towarowych z krajami
UE będą zobowiązane do przekazywania bardziej szczegółowych informacji na temat realizowanych obrotów towarowych z ww. krajami, niż osoby, których obroty przekroczyły próg podstawowy, ale nie przekroczyły progu szczegółowego.
Podmioty u których wartości przywozu lub wywozu towarów w ramach państw UE w 2004 roku nie przekroczyły progów podstawowych ustalonych na rok 2005, są zwolnione z obowiązku przekazywania informacji dla potrzeb systemu INTRASTAT do chwili przekroczenia progów w bieżącym roku sprawozdawczym.
Okresem sprawozdawczym jest miesiąc kalendarzowy, w którym towary fizycznie opuściły terytorium statystyczne państwa członkowskiego (wywóz) lub zostały wprowadzone na terytorium statystyczne państwa członkowskiego (przywóz).
Zgłoszenia INTRASTAT za dany okres sprawozdawczy należy dokonać nie później niż 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu sprawozdawczym.
W przypadku, gdy 10 dzień przypada w niedzielę lub dzień ustawowo wolny od pracy, termin zgłoszenia INTRASTAT upływa pierwszego dnia roboczego następującego po takim dniu.
Możliwe jest również dokonanie częściowych zgłoszeń INTRASTAT pod warunkiem, że po zsumowaniu będą one obejmowały cały obrót towarowy za dany okres sprawozdawczy.
Wymieniony wyżej termin dokonywania zgłoszeń INTRASTAT musi być ściśle przestrzegany. Niewywiązywanie się z dotrzymania terminu naraża podmiot odpowiedzialny za dostarczanie informacji na sankcje karne.
Sposoby przekazywania zgłoszeń INSTRASTAT:
Jeżeli wartość na fakturze podana jest w innej walucie niż PLN, kwotę faktury należy przeliczyć na złote polskie. Przeliczenie powinno nastąpić na podstawie kursu waluty ustalonego według zasad określonych dla celów podatku od towarów i usług albo zasad określonych dla celów związanych z cłem (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2004r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zgłoszeń INTRASTAT - Dz. U. Nr 282, poz. 2809).
Zasady przeliczania kwot w walutach obcych wykazywanych na fakturach jak dla podatku VAT określone zostały w § 37 ust. 1-4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97 poz. 970 z późn. zm).
Zasady przeliczania kwot w walutach obcych wykazywanych na fakturach wg kursu celnego określone są w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie kursu wymiany stosowanego w celu ustalania wartości celnej (Dz. U. Nr 87, poz. 827)".
Sposób przeliczania, o którym mowa powyżej, należy stosować zarówno w odniesieniu do zgłoszeń INTRASTAT w przywozie, jak i w odniesieniu do zgłoszeń INTRASTAT w wywozie.
Podmioty, których obroty z państwami członkowskimi UE przekroczyły w poprzednim roku sprawozdawczym próg podstawowy
(oraz te, które w bieżącym roku sprawozdawczym go przekroczą) zobowiązane są do podawania (dla tego rodzaju obrotu, dla którego próg został przekroczony) określonego zakresu danych na deklaracji INTRASTAT. Natomiast podmioty, które przekroczą próg szczegółowy w nabyciu (przywozie) lub w dostawie (wywozie) zobowiązane są do wypełniania (dla tego rodzaju obrotu, dla którego próg został przekroczony) wszystkich pól na deklaracji INTRASTAT.
Jak informuje Ministerstwo Finansów, wysokości progów statystycznych na 2024 r. zostały określone następująco:
PRÓG | przywóz | wywóz |
---|---|---|
podstawowy | 6,2 mln zł | 2,8 mln zł |
szczegółowy | 103 mln zł | 150 mln zł |